Bu gün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasından 92 il ötür.
1918-ci mayın 28-də Şərqdə ilk demokratik respublika-Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyəti yaranıb. Bu hakimiyyət 23 aylıq faliyyətdən sonra 1920-ci
ilin aprelin 27-də 11-ci ordunun müdaxiləsi nəticəsində süqut edib və
düz 71 il sonra Azərbaycan xalqı öz dövlət müstəqilliyini bərpa edib.
1918-ci ilin aprelin 25-də Şaumyan başda olmaqla xalq kosmisarları
soveti yaradıldı. Cəmi bir aydan sonra artıq iki hakimiyyət var idi.
Tiflisdə müstəqil Azərbaycan Cumhuriyyəti, Azərbaycanın özündə isə
daşnak Şaumyanın başçılığı ilə Xalq Komissarları Soveti. 18 gün
Tiflisdə fəaliyət göstərdikdən sonra Aərbaycanın Milli Şurası Gəncəyə
köçdü. Beləliklə, Azərbaycanın bir qütbündə- Gəncədə Azərbaycan milli
höküməti, Bakıda isə daşnak höküməti fəaliyyət göstərirdi. Şaumyan başa
düşürdü ki, Gəncədə yerləşən milli hökümət xalqın dəstəyinə arxalana
bilər. Bu səbəbdən mərkəzdən yeni hərbi qüvvə tələb olundu. Məqsəd
Gəncə istiqamətinə yürüş edərək, milli höküməti elə beşiyindəcə boğmaq
idi. Bu istəyi reallaşdırmaq üçün Gəncə istiqamətində hərəkət başlandı.
Azərbaycan milli höküməti isə Nuru paşanın rəhbərlik etdiyi Türk
Ordusuna arxalanaraq, Bakı istiqamətinə hərəkət etdi. 1918-ci il iyulun
27-də Göyçay ətrafındakı döyüşdə bolşeviklərin dəstəsi darmadağın
edildi və şaumyan Xalq Komisarları Şurasının istefasını elan etdi. Amma
əvəzində Bakıda milli hökümət yox, Kaspi diktaturası yaradıldı. Bu,
ingilislərin artıq Bakıda faktiki hakimiyyətə gəlməsi idi. Nuru
paşanın hərbi qüvvəsinə arxalanan Azərbaycan höküməti 1918-ci il
sentyabrın 15-də Bakıya daxil olur və Azərbaycan milli höküməti bütün
Azərbaycanda siyasi hakimiyyəti ələ alır. 1918-ci ilin dekabrın 7-də
Azərbaycan parlamentinə seçkilər keçirilir. Azərbaycan parlamentli
respublika elan edilir. Milliyyətçilik, türkçülük, azərbaycançılıq,
milli dövlətçilik, istiqlalçılıq, bərarbərlik, cümhuriyyətçilik kimi
anılan müsavatçılıq ideologiyasının, Müsavat firqəsinin əsası qoyuldu.
«İnsanlara hürriyyət , millətlərə istiqlal» şüarı Azərbaycanı qurtuluşa
haraylayan çağırış oldu. Şərqdə ilk demokratik cümhuriyyət yarandı. Bu
hakimiyyət 23-ay faliyyətdən sonra 1920-ci il aprelin 27-də 11-ci
ordunun müdaxiləsi nəticəsində süqut etdi. Və düz 71 il. Azərbaycan
xalqı 1991-ci ildə öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra xalq
cümhuriyyətinin idealarını davam etdirərək, bu tarixi varislik üzərində
yeni müstəqil Azərbaycan dövlətini yaratdı.
Ana səhifə | AzNetin ən yaxşı əyləncə saytı 
